Overcompenseren van talenten – Waarom je valkuil je zoveel moois over jezelf vertelt. Het onderwerp ‘valkuil’ wordt in dit artikel benaderd vanuit het perspectief van een loopbaancoach. Wat is precies een valkuil? En wat vertelt dit over jou als persoon?
Definitie valkuil
Vanuit een theoretisch kader zou ik willen stellen dat een valkuil een situatie is die getriggerd wordt door een negatieve ervaring waarbij jouw kernkwaliteiten op steroïden worden gezet. Je talenten worden dus op onnatuurlijke wijze opgepompt, net zoals steroïden doen met onze spiermassa. Maar laten we dat eens in normaal Nederlands beschrijven zonder al te veel vakjargon in de strijd te gooien.
Soms is het onzekerheid, soms een angst. Je kan je ook ongemakkelijk voelen of juist ondergewaardeerd. Wat ook jouw trigger is, ieder van ons komt weleens in situaties terecht waarin ons ego wordt aangetast. Dat kan een opmerking zijn van iemand, een situatie waarin je je onveilig voelt of een knagend gevoel van binnen dat er iets niet klopt. Van nature willen we de situatie veranderen en weer naar onze hand zetten. Dat we weer de controle willen krijgen. Niet dat het eindresultaat het gene is waar je op hoopt, maar zodra je jouw talenten op de ‘overdrive’ zet is dat onbewust wel datgene wat je tracht te doen.
Kernkwaliteiten
Om de situatie weer te verbeteren zet je een deel van je persoonlijkheid in. Vanuit de loopbaancoaching worden deze karaktereigenschappen ook wel kernkwaliteiten genoemd. Ik noem ze liever talenten. Zonder dat we erbij nadenken zetten we deze eigenschappen tijdens zo’n negatieve situatie in. Alleen dan op onnatuurlijke wijze, je handelen voelt niet meer authentiek aan. We doen dan eigenlijk te veel van het goede waardoor er geen winst behaald wordt. Vaak wordt de situatie dan alleen maar slechter. We gaan overcompenseren.
Hierbij mogen we eigenlijk ook de vraag stellen of de term valkuil de juiste lading heeft. Een valkuil heeft over het algemeen een vrij negatieve associatie terwijl je in deze context juist jouw talenten wil inzetten om de situatie te veranderen. Alleen dan op een verkeerde manier. Ik spreek dan ook liever over overcompenseren dan over een valkuil.
Praktijkvoorbeeld Frank: de zorgzame man
Laten we eens een voorbeeld nemen. We nemen een fictief persoon in gedachten genaamd Frank. Frank is van nature een zorgzame man. Van jongs af aan is hij zich bewust van zijn sociale omgeving en speelt graag in op de behoeften van anderen. Dit is logisch voor hem. In dit geval spreken we over zijn talent of kernkwaliteit. Frank is een topper als het om zorgzaamheid gaat en wordt door anderen ook hiervoor geprezen. Hij werkt voor een commercieel bedrijf in een team van vijf collega’s waarin ze zorg dragen voor de verkoop van het product. De druk ligt op dit moment hoog omdat het er naar uit ziet dat de gestelde target niet gehaald wordt. Frank heeft het idee dat Karel, zijn collega, minder presteert dan normaal. Vanuit zijn zorgzame karakter gaat hij naar Karel toe om hem te helpen. Maar dan komt het; want Frank begint te betuttelen. Hij begint zijn hulp op te dringen aan Karel en hij gaat zich bemoeien met zijn processen. Karel heeft hier helemaal niet om gevraagd en begint zich behoorlijk te irriteren aan Frank. Er ontstaat een escalatie tussen Frank en Karel waardoor beide mannen de hele dag chagrijnig aan het werk zijn.
Frank heeft zijn talenten overgecompenseerd.
De trigger bij dit voorbeeld is de enorme druk die op de schouders van het team ligt. Hij voelt zich verantwoordelijk (zorgzaamheid!) voor de resultaten van het team waardoor hij in de stress schiet. Hij wil het probleem oplossen door Karel te helpen, alleen schiet hij daarin door. Hulp geven verandert in betutteling en opdringerigheid.
Van valkuil naar talent
Veelal zijn we gewend om te kijken naar alleen de valkuil. Net zoals we vroeger leerden op school om te kijken naar het aantal foute antwoorden bij een toets. Zo zijn we ingesteld, we kijken naar wat er verbeterd dient te worden maar vergeten soms te kijken naar wat er allemaal wel goed is.
Achter dit gedrag schuilt dus een talent van je. Iets waar jij van nature goed in bent. Iets wat jij aanvoelt en jouw persoonlijkheid omschrijft. Let wel, een talent is wat anders dan een vaardigheid. Een talent is een aangeboren karaktereigenschap, een vaardigheid is de mogelijkheid om het talent zichtbaar te maken. Een vaardigheid kan je leren, een talent niet.
Als je op zoek gaat naar wanneer je jouw talenten gaat overcompenseren, bedenk dan eens welk prachtig talent van jou daaronder ligt.
Voel je je snel aangesproken of beledigd? Misschien ben je dan wel empathisch.
Werk je soms langer en harder door dan goed voor je is? Misschien ben je dan wel gedreven.
Ben je soms bot naar anderen toe? Misschien ben je dan wel rechtvaardig.
Tips en inzichten voor je sollicitatiegesprek
Laten we de koppeling maken met het artikel van Remi. Het is goed om niet gelijk in de stress te schieten zodra een toekomstige werkgever je vraagt naar jouw valkuilen. Tenslotte kan je dit gebruiken als bruggetje naar jouw talenten. Want wederom; ze vertellen je iets over jouw talenten. Als je weet wat jouw triggers zijn dan kan je deze tijdens jouw sollicitatiegesprek kenbaar maken.
Maar wat nou als je toekomstige werkgever aan je vraagt wat je eraan gaat doen om niet in je valkuil te stappen? Bedenk dan dat er twee mogelijkheden zijn om dit probleem aan te pakken.
Tip 1: kijk naar je triggers
Ten eerste; wees je bewust van je triggers. Zodra je daar bewust van bent zal je merken dat je steeds vaker niet je talent gaat overcompenseren. Luister naar je gevoel en neem deze serieus. Je voelt het namelijk aankomen als je in je valkuil dreigt te stappen. Hoe vaker je reflecteert hoe sneller je de triggers gaat herkennen. Dit vergt oefening en tijd.
Tip 2: leer van gedrag waaraan jij je ergert
Ten tweede; onderzoek eens wat je kan leren van mensen die haaks tegenover jou staan. Deze mensen zitten in je zogenaamde ‘allergie zone’. Een zorgzaam persoon zal behoorlijk de pest hebben aan iemand die alleen maar aan zichzelf denkt. Een zorgzaam persoon snapt een egocentrisch persoon niet. Toch is er wel wat dat je kan leren van deze super irritante egocentrist. Misschien kan je beter je grenzen aangeven of besef je dat het niet jouw taak is om ‘de wereld te redden’. Het lijkt dan een beter idee om, zoals in het voorbeeld met Frank, de hulp aan te bieden in plaats van deze hulp op te leggen.
Conclusie
Mocht je dit onderwerp interessant vinden dan kan ik je adviseren om eens te Googlen naar het kernkwadrant van Daniel Ofman.Bij deze wil ik je dus uitdagen om je valkuilen vanuit een ander licht te benaderen. Want indirect vertellen ze heel veel moois over wie je bent en waar je voor staat. Mocht je actief aan de slag willen en een terdege voorbereiding voor je eerstvolgende sollicitatiegesprek hebben, neem dan direct contact met ons op of bekijk ons huidige aanbod.
Ik hou van je artikel.